Udar mózgu zabija i okalecza
Pojawia się nagle, najczęściej w nocy. To główny powód niesprawności osób powyżej 40 roku. Nie można mu zapobiec, ale można zapobiegać chorobom zwiększającym zagrożenie udarem.
Przyczyną udaru mózgu są zaburzenia krążenia krwi w mózgu. Zasadniczo udary dzieli się na dwa rodzaje. Pierwszy to udar niedokrwienny, inaczej zawał mózgu, (około 85 proc. przypadków) - którego przyczyną jest nagłe zatrzymanie dopływu krwi do mózgu. Dzieje się tak wówczas, gdy skrzep krwi lub blaszka miażdżycowa zatka wnętrze naczynia, które doprowadza krew do mózgu.
Drugi rodzaj to udar krwotoczny mózgu, potocznie zwany wylewem krwi do mózgu, gdyż z uszkodzonych naczyń krwionośnych krew wylewa się bezpośrednio do mózgu lub przestrzeni znajdującej się pomiędzy mózgiem a czaszką. Krew poza naczyniami niszczy tkanki, z którymi się styka.
Udar mózgu jest najpoważniejszą chorobą naczyniową mózgu oraz jednym z największych problemów w medycynie. Na całym świecie stanowi trzecią w kolejności przyczynę zgonów i główny powód niesprawności u osób powyżej 40. roku życia.
Czynniki ryzyka udaru mózgu niedokrwiennego można podzielić na takie, na które nie mamy żadnego wpływu i takie, które odpowiednim postępowaniem możemy modyfikować. Do tych pierwszych należą: wiek – ryzyko zwiększa się dwukrotnie co 10 lat, od 55. roku życia; płeć męska, rasa (czarna i żółta), predyspozycje rodzinne i genetyczne (udar w rodzinie, genetycznie uwarunkowane zespoły predysponujące do stanów zakrzepowych, hiperhomocysteinemia) oraz przebyte udary.
Modyfikowalne czynniki ryzyka to: nadciśnienie tętnicze, choroby serca (migotanie przedsionków), zaburzenia gospodarki lipidowej, cukrzyca, zakażenia, choroby naczyń, zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej, dysplazja włóknisto-mięśniowa, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość, dna moczanowa, zespół bezdechu sennego, zaburzenia krzepnięcia, w tym polekowe, niedoczynność tarczycy, stosowanie amfetaminy, kokainy.
Z tego względu zapobieganie udarom mózgu u osób zdrowych (tzw. profilaktyka pierwotna) polega na zapobieganiu chorobom zwiększającym zagrożenie udarem (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca) oraz na wczesnym ich wykrywaniu i skutecznym leczeniu.
Udar mózgu pojawia się bez objawów poprzedzających. Może się wydarzyć o każdej porze dnia, jednakże najczęściej zdarza się w nocy, a chorzy zaczynają odczuwać objawy po przebudzeniu. Często zdarza się również podczas wykonywania codziennych czynnoścci. Pogorszenie stanu ogólnego następuje nagle, często po dużym wysiłku lub stresie. Zwykle występuje bardzo silny ból głowy, porażenie połowicze i opadanie kącika ust po stronie porażonej.
Nie daj się!
W Polsce każdego roku udar mózgu dosięga około 70 tys. osób, z czego 30 tys. umiera w ciągu miesiąca. Po udarze po 20 proc. wymaga stałej opieki, 30 proc. pomocy w niektórych codziennych czynnościach, zaś 50 proc. pacjentów odzyskuje niemal pełną sprawność. .
Staraj się zapobiegać
1. Kontroluj ciśnienie tętnicze - zaleca się utrzymywanie jego wartości poniżej 140/90 mm Hg, a u osób obciążonych cukrzycą i chorobami nerek do 130/80 mm Hg
2. Nie pal tytoniu.
3. Nie pij dziennie więcej, niż 2 drinki (mężczyźni) lub 1 drink (kobiety).
4. Bądź aktywny fizycznie - co najmniej 30 minut dziennie (szybki marsz, jogging, jazda na rowerze, aerobik).
5. Jedz produkty z małą ilością sodu i bogate w potas.
6. Pilnuj wagi ciała - zrzuć zbędne kilogramy.
7. Kontroluj poziom cukru we krwi.
8. Unikaj stresu.