Newsy smogowe. Jak planujemy walkę
Władze województwa nie wykluczają powołania pełnomocnika do walki ze smogiem. Czarne chmury zbierają się nad rządowym programem Czyste Powietrze, a sam „smog” jest na trzecim miejscu konkursu na słowo roku.
Nie jest tajemnicą, że jednym z miast, które najpoważniej podeszło do walki ze smogiem, jest Kraków i teraz te działania przybrały na sile. Jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia tamtejsi radni zdecydowali o powstaniu strefy czystego powietrza na krakowskim Kazimierzu. Wjeżdżać na ten teren mogą już tylko ekologiczne pojazdy elektryczne, napędzane wodorem lub gazem CNG, wyjątkiem są np. spalinowe taksówki. Zakaz wjazdu nie obowiązuje mieszkających na Kazimierzu osób i działających tam przedsiębiorców.
Co więcej, jesienią w Krakowie w życie wejdą jeszcze poważniejsze zmiany. Od 1 września zacznie tam obowiązywać zakaz palenia węglem i drewnem. Do tego czasu mieszkańcy muszą wymienić ponad 5 tys. palenisk, bo w innym wypadku czekają ich dotkliwe kary finansowe. Osobom, które zechcą wymienić piece, miasto do tego dołoży. Ostateczne decyzje co do kwot mają dopiero zapaść, ale krakowski ratusz myśli o 60-procentowej dotacji.
- Uznaliśmy, że jeśli jeszcze przez te kilka miesięcy mieszkańcy będą mogli wymienić paleniska dzięki naszej dotacji, to warto to zrobić. Zwłaszcza że były osoby, które wniosków o wymianę pieca nie mogły złożyć z powodów formalnoprawnych. Bo czekały na zgodę współwłaścicieli, bo były jakieś konflikty rodzinne - tłumaczył Paweł Ścigalski, pełnomocnik prezydenta Krakowa do spraw jakości powietrza.
Będzie pełnomocnik?
I tu przechodzimy do Lubelszczyny, bo okazuje się, że takiego pełnomocnika może mieć marszałek województwa. O możliwość powstania takiego stanowiska zapytała ostatnio radna sejmiku Bożena Lisowska. - Dobrą praktyką jest system pracy, jaki wypracował urząd marszałkowski pracując nad likwidacją toksycznego azbestu w województwie lubelskim - przypomina Lisowska w interpelacji do marszałka i dopomina się o powołanie pełnomocnika do walki ze smogiem. Radna zaznacza, że utworzenie takiego stanowiska rekomenduje przysjemikowy Zespół do spraw Uchwały Antysmogowej. Znamy już odpowiedź Sebastiana Trojaka, członka zarządu województwa odpowiadającego za rolnictwo i ochronę środowiska. Zapowiada on, że władze województwa rozważą powołanie pełnomocnika. - W przypadku zabezpieczenia znaczących środków finansowych z nowej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 na działania związane z walką ze smogiem. Wsparcie mieszkańców poprzez lokalne samorządy koordynowaliby pracownicy urzędu marszałkowskiego. Forma organizacji komórki odpowiedzialnej za opracowanie programu wsparcia walki ze smogiem, jego realizację i monitorowanie, zostanie ustalone przez zarząd województwa lubelskiego po zapewnieniu finansowania zadania ze środków zewnętrznych - zastrzega Trojak. Czyli powołanie pełnomocnika jest jeszcze przyszłością, a już teraz np. Zamość podejmuje kolejne działania antysmogowe. Od 1 lutego ruszy tam nabór wniosków na dotacje do wymiany starych pieców węglowych na nowe gazowe. W budżecie miasta zabezpieczono na ten cel 200 tys. zł.
O dofinansowanie może się starać: osoba prywatna, firma lub wspólnota mieszkaniowa, która zdecyduje się na wymianę kotła węglowego na ten opalany paliwem gazowym albo na podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej.
Mieszkańcy miasta (osoby prywatne) mogą liczyć na 60 proc. zwrotu kosztów, o ile nie będzie to kwota większa niż 6 tys. zł. Wspólnoty mieszkaniowe mogą otrzymać maksymalnie 20 tys. zł, osoby prawne, jednostki sektora finansów publicznych i przedsiębiorcy - do 4 tys. zł.
Smog 2018
Kilka dni temu czołowi językoznawcy z Uniwersytetu Warszawskiego wybrali słowo roku 2018 (wskazują takie co 12 miesięcy). Tym razem wybór padł na słowo „konstytucja”, ale na podium znalazł się też „smog”. - W kwestii trzeciego miejsca „smogu” proponowano polskie wersje, jak dymgła albo mgłym, ale się nie przyjęły - tłumaczył prof. Jerzy Bralczyk dodając, że „smog” ma pochodzenie angielskie. To słowo po-wstało z dwóch - „smoke” (po angielsku dym) plus „fog” (czyli mgła).
Czyste powietrze a UE
Tymczasem czarne chmury, i to nie smogowe, a polityczne, zbierają się nad rządowym programem Czyste Powietrze. Przypomnijmy, że to pakiet działań, dzięki którym można otrzymać pieniądze na np. unowocześnienie instalacji grzewczych.
Jednak Komisja Europejska ma poważne obiekcje co do dopłat do wymiany pieców. Chodzi o to, że Czystym Powietrzem zarządza Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a wnioski o bezzwrotne dotacje przyjmują jego wojewódzkie biura. Fundusz ma operować pieniędzmi pozyskanymi z Unii Europejskiej, a to może być trudne, bo UE nie chce słyszeć o wydawaniu pieniędzy na wymianę pieców węglowych na nowsze, ale nadal węglowe lub gazowe. A to właśnie proponuje polski rząd. Te rewelacje oznaczają, że realizacja programu zależy od rozmów z unijnymi urzędnikami.
Jeśli ktoś planuje skorzystać z dotacji z Czystego Powietrza, to niestety nie ma teraz możliwości złożenia wniosku o przyznanie pieniędzy. Jak informuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, nabór został wstrzymany.
- Sytuacja ma charakter przejściowy i wynika ze względów formalnoprawnych oraz technicznych. WFOŚiGW wznowią nabór wniosków o dofinansowanie niezwłocznie po przeprowadzeniu nie-zbędnej aktualizacji programu priorytetowego Czyste Powietrze oraz po dostosowaniu systemów informatycznych do zmian w prawie powszechnie obowiązującym - informuje fundusz i tłumaczy, że chodzi o podatki i fakt, że zaczęła obowiązywać ustawa wprowadzająca termomodernizacyjną ulgę podatkową.